Skip to content

東京工業大学 工学院 電気電子系 2023年8月実施 数学1

Author

祭音Myyura

Description

\((1.1)\) で与えられる微分方程式について考える。ただし,\(y\)\(x\) の関数である。また,\(m\) は実数であり,\(0 < m < 1\) である。

\[ \begin{align} x^2\frac{d^2y}{dx^2} + x\frac{dy}{dx} + (x^2 - m^2)y = 0 \tag{1.1} \end{align} \]

級数解法を適用して,式 \((1.1)\) の解が式 \((1,2)\) のように整数 \(n\), および実数 \(a_n\), \(k\) を用いて表せるとする。ただし, \(a_0 \neq 0,a_1 = 0\) とする。

\[ \begin{align} y = \sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k} \tag{1.2} \end{align} \]

以下の問に答えよ。

(1) \(\frac{dy}{dx}\) および \(\frac{d^2y}{dx^2}\)\(x,n,k,a_n\) を用いて表せ。

(2) \(k\)\(m\) を用いて表せ。ただし,\(a_n(n = 0,1,\dots,\infty)\) を用いてはいけない。

(3) \(a_2\)\(a_0\)\(m\) を用いて表せ。

(4) \(n \ge 2\) に対して,\(a_n\)\(a_{n - 2},n,m\) を用いて表せ。

Kai

(1)

\(y = \sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k}\) より、

\[ \begin{aligned} \frac{dy}{dx} &= \sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)a_nx^{n + k - 1} \\ \frac{d^2y}{dx^2} &= \sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)(n + k - 1)a_nx^{n + k - 2} \end{aligned} \]

(2)

\((1.1)\) 式の両辺を \(x^2\) で割ると,

\[ \frac{d^2y}{dx^2} + \frac{1}{x}\frac{dy}{dx} + \big(1 - \frac{m^2}{x^2}\big)y = 0 \]

確定特異点は \(x = 0\) より、

\[ a_0 = x \cdot \frac{1}{x}\bigg|_{x = 0} = 1 \]
\[ \begin{aligned} b_0 &= x^2\big(1 - \frac{m^2}{x^2}\big)\bigg|_{x = 0} \\ &= x^2 - m^2\bigg|_{x = 0} \\ &= -m^2 \end{aligned} \]

決定方程式は、\(\lambda^2 + (a_0 - 1)\lambda + b_0 = 0\) より、

\[ \lambda^2 - m^2 = 0 \Leftrightarrow \lambda^2 = m^2 \]
\[ \therefore \lambda = \pm m \]
\[ \begin{aligned} \therefore y &= x^{\pm m} \sum_{n = 0}^{\infty}a_n x^n \\ &= \sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n \pm m} \end{aligned} \]

これを \((1.2)\) 式と比較すると、\(k = \pm m\)

(3)

\((1.1)\)式に \(y = \sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k}\)\((1)\) の結果を代入すると、

\[ \begin{aligned} x^2 + \sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)(n + k - 1)a_nx^{n + k -2} + x\sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)a_nx^{n + k -1} + (x^2 - m^2)\sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k} = 0 \\ \sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)(n + k - 1)a_nx^{n + k} + \sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)a_nx^{n + k} - m^2\sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k} + \sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k} + \sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k - 2} = 0 \\ \sum_{n = 0}^{\infty}(n + k)^2a_nx^{n + k} - m^2\sum_{n = 0}^{\infty}a_nx^{n + k} + \sum_{n = 2}^{\infty}a_{n - 2}x^{n + k} = 0 \\ \sum_{n = 0}^{\infty}[a_n\{(n + k)^2 - m^2\} + a_{n - 2}]x^{n + k} = 0 \\ \end{aligned} \]

よって、

\[ a_n\{(n + k)^2 - m^2\} + a_{n - 2} = 0 \]
\[ a_n = -\frac{a_{n - 2}}{(n + k)^2 - m^2} \]

ここで、(2) より、\(k = \pm m\) なので、

\[ \begin{align} a_n &= -\frac{a_{n - 2}}{(n \pm m)^2 - m^2} \notag\\ &= -\frac{a_{n - 2}}{n^2 \pm 2nm} \notag\\ &= -\frac{a_{n - 2}}{n(n \pm 2m)} \tag{i} \end{align} \]

したがって、\(n = 2\) のとき、

\[ \begin{aligned} a_2 &= -\frac{a_0}{2(2 \pm 2m)} \\ &= -\frac{a_0}{4(1 \pm m)} \end{aligned} \]

(4)

(i) 式より、

\[ a_n = -\frac{a_{n - 2}}{n(n \pm 2m)} \quad (n \ge 2) \]