Skip to content

東京工業大学 工学院 電気電子系 2019年8月実施 数学2

Author

祭音Myyura

Description

不定積分と微分方程式に関する以下の問に答えよ。ただし,問 (2) (\(c\)), (d) の解答は導出過程も含めて記述すること。

(1) 次の不定積分を求めよ。答のみを示せ。

  • (a) \(\int\frac{1}{x^2 + 4}dx\)
  • (b) \(\int\frac{4x}{x^2 + 1}dx\)

(2) 式 \((2.1)\) で表される微分方程式がある。ただし,\(y\)\(x\) の関数とし,\(x \neq 0\) とする。また,\(\log x\)\(x\) の自然対数を表す。このとき,以下の問に答えよ。

\[ \begin{align} \frac{dy}{dx} = \frac{3x + 2y - 4}{2x - 3y + 6} \tag{2.1} \end{align} \]
  • (a) 定数 \(a,b\) を用いて \(x,y\)\(k = x - a,m = y - b\) と書き直すと,式 \((2.1)\) の左辺は式 \((2.2)\) のように定数項を含まない形で表すことができた。このとき,\(a,b\) を求めよ。
\[ \begin{align} \frac{dm}{dk} = \frac{3k + 2m}{2k - 3m} \tag{2.2} \end{align} \]
  • (b) 式 \((2.2)\) の左辺について,\(u = m/k(k > 0)\) と置いて変形すると,\(dm/dk\)\(u\)\(k\) の関数となる。このとき,\(dm/dk\)\(du/dk,u,k\) を用いて表せ。

  • (\(c\)) 式 \((2.2)\) の右辺についても前問 (b) と同様に \(u = m/k(k > 0)\) と置いて変形すると,式 \((2.2)\)\(du/dk = E/D\) の関係式で表すことができる。ただし,\(D\)\(u\) のみの関数であり,\(E = 3/k\) とする。このとき,\(D\) を表せ。

  • (d) 前問 (\(c\)) の関係式より式 \((2.2)\) の一般解を求めると,\(F - 3\log k + C = 0 \ (C\text{ は任意定数})\) を得る。関数 \(F\)\(u\) を用いて表せ。ただし,微分や積分を含まずに表すこと。

  • (e) \(x = 1\) において \(y = 2\) とし,前問 (d) より式 \((2.1)\)の特殊解を求めると, \(4\tan^{-1}G - 3\log H = 0\) を得る。関数 \(G\) と関数 \(H\)\(x\)\(y\) を用いて表せ。ただし,微分や積分を含まずに表すこと。

Kai

(1)

(a)

\(x = 2\tan\theta\) とおくと、

\[ \begin{aligned} \int \frac{1}{x^2 + 4}dx &= \int \frac{1}{4(1 + \tan^2\theta)} \cdot \frac{2}{\cos^2\theta}d\theta \\ &= \frac{1}{2}\tan^{-1}(\frac{x}{2}) + C \quad (C \text{ is constant}) \end{aligned} \]

(b)

\[ \int\frac{4x}{x^2 + 1}dx = \int\frac{2(x^2 + 1)'}{x^2 + 1}dx = 2\log(x^2 + 1) + C \quad (C \text{ is constant}) \]

(2)

(a)

\[ \left \{ \begin{aligned} 3x + 2y - 4 &= 0 \\ 2x - 3y + 6 &= 0 \\ \end{aligned} \right. \Rightarrow \left \{ \begin{aligned} &x = 0 \\ &y = 2 \\ \end{aligned} \right. \]
\[ \begin{aligned} x = k + 0 &\Leftrightarrow k = x + 0 \\ y = m + 2 &\Leftrightarrow m = y - 2 \\ \end{aligned} \]

従って、

\[ a = 0 , b = 2 \]

(b)

\[ \frac{dm}{dk} = \frac{3 + 2\frac{m}{k}}{2 - 3\frac{m}{k}} \]
\[ u = \frac{m}{k} \Rightarrow m = uk \]
\[ \frac{dm}{dk} = u + \frac{du}{dk}k \]

(\(c\))

\[ (u + \frac{du}{dk}k) = \frac{3 + 2u}{2 - 3u} \]
\[ \begin{aligned} \frac{du}{dk}k &= \frac{3 + 2u}{2 - 3u} - u \\ \frac{du}{dk}k &= \frac{3 + 2u - u(2 - 3u)}{2 - 3u} \\ \frac{du}{dk}k &= \frac{3 + 3u^2}{2 - 3u} \\ \frac{du}{dk}k &= 3\frac{1 + u^2}{2 - 3u} \\ \frac{du}{dk} &= \frac{3}{k} \cdot \frac{1 + u^2}{2 - 3u} \\ \frac{du}{dk} &= \frac{3}{k}\bigg/\frac{2 - 3u}{1 + u^2} \\ \frac{du}{dk} &= E/D \end{aligned} \]

従って、

\[ D = \frac{2 - 3u}{1 + u^2} \]

(d)

\[ \frac{du}{dk} = \frac{E}{D} \]
\[ Ddu = Edk \]
\[ \int\frac{2 - 3u}{1 + u^2}du = \int\frac{3}{k}dk \]
\[ \int\frac{2}{1 + u^2}du - \frac{3}{2}\int\frac{2u}{1 + u^2}du = 3\log|k| + A \]
\[ 2\tan^{-1}u - \frac{3}{2}\log(1 + u^2) = 3\log|k| + A \]
\[ 2\tan^{-1}u - \frac{3}{2}\log(1 + u^2) = 3\log|k| + C = 0 \]
\[ (A,C \text{ are constants}) \]

従って、

\[ F = 2\tan^{-1}u - \frac{3}{2}\log(1 + u^2) \]

(e)

\[ x = k = 1,u = \frac{m}{k} = \frac{y^{-2}}{1} = 0 \]
\[ \begin{aligned} 2\tan^{-1}u - \frac{3}{2}\log(1 + u^2) - 3\log k &= 0 \\ 4\tan^{-1}u - 3\log(1 + u^2) - 6\log k &= 0 \\ 4\tan^{-1}(\frac{y - 2}{x}) - 3\log\big[1 + (\frac{y - 2}{x})^2\big] - 3\log x^2 & = 0 \\ 4\tan^{-1}(\frac{y - 2}{x}) - 2\log \big(x^2 + (y - 2)^2\big) &= 0 \end{aligned} \]

従って、

\[ G = \frac{y - 2}{x},H = x^2 + (y - 2)^2 \]